Чарнігаў. Даўняе сяброўства з Беларуссю і жыццё без электрычнасці

«Мы ўсе калісьці былі братамі: украінцы, расейцы, беларусы, усе былі разам, а Пуцін усё гэта змарнаваў», – скардзіцца 65-гадовая пенсіянерка з Чарнігава Тацяна. Горад на мяжы з Беларуссю меў вельмі добрыя кантакты з паўночнымі суседзямі, а цяпер яго атакуюць расейскія ракеты.

Тацяна са знаёмай вяртаюцца з царквы, трымаючы ў руках царкоўныя свечкі, запакаваныя ў поліэтыленавы пакецік. Разам яны маліліся аб хутчэйшым заканчэнні вайны. Тацяна ніколі не думала, што Расея пачне вайну супраць Украіны. Нават пасля 2014 года і анексіі Крыму яна не прызнавала Маскву ворагам.

– Я лічыла Пуціна разумным чалавекам, які ведае, што робіць, добра кіруе краінаю.

Пасля 24 лютага ўсё змянілася.

– Якое ён мае права лезці ў мае справы? Нават калі б я мела нешта супраць бандэраўцаў, я б сама вырашыла ўласныя праблемы, калі б яны былі. А ён навошта лезе? – абураецца яна.

Калі разам са знаёмай яны гавораць пра вайну, то не могуць стрымаць слёзаў.

– Над намі лятаюць самалёты, ракеты, ты проста накрываешся коўдрай і чакаеш, трапіць у цябе ці не, – кажа яны.

Чарнігаў, размешчаны за 60 кіламетраў ад мяжы з Беларуссю, быў атакаваны расейцамі напачатку вайны. Акупанты ў горад не ўвайшлі, рушылі далей на поўдзень. Аднак баі ішлі на яго ўскраінах. Разбамбаваны гатэль «Украіна» ў цэнтры гораду дагэтуль пужае сваім выглядам.

Каля 70 % жыхароў пакінулі горад, засталося каля сотні тысяч чалавек. Хоць некаторыя і вярнуліся, вуліцы Чарнігава дагэтуль бязлюдныя. Толькі пасля абеду з’яўляюцца дзеці і падлеткі, якія вяртаюцца са школаў. На вуліцах чуваць характэрнае гудзенне генератараў. Электрычнасць у горадзе пакуль уключаюць паводле графіку – адключаюць на 6 гадзінаў, потым на 2 гадзіны ўключаюць.

Калі хтосьці трапляе ў крытычную сітуацыю, то можа скіравацца ў «пункт нязломнасці». Такіх месцаў, дзе можна сагрэцца, пачытаць, паглядзець тэлевізар, папіць гарбаты ці выйсці ў інтэрнэт праз Starlink, каля ста ва ўсім раёне. Акрамя пунктаў, якія працуюць у дзяржаўных установах ці будынках пажарных станцыяў, ёсць і такія, якімі кіруе Максім Багамаз з арганізацыі «Актыўнае грамадства Украіны». Статус «пункт нязломнасці» атрымала ягоная клубакавярня.

– Калі адключаюць электрычнасць, да нас ідуць натоўпы людзей. У нас ёсць генератар, Starlink, мы запальваем свечкі, п’ем гарбату, размаўляем, – тлумачыць ён.

За гэтыя гады ў шмат якіх украінцаў склаўся стэрэатып Беларусі як краіны, якой кіруюць жорсткаю рукой, дзе няма дэмакратыі, але ёсць добрыя дарогі і прыстойныя прадукты. Ва Украіне былі крамы з беларускай малочнай прадукцыяй, а ў Днепрапятроўску і Харкаве працавала ўкраінская фабрыка марозіва «Белая Бяроза», якая выдавала сябе за беларускую.

Такія стэрэатыпы былі асабліва моцныя на поўначы краіны, у Чарнігаве. З іншага боку, тысячы беларусаў прыязджалі сюды не прадаваць свае каўбасы і сыры, а купляць тавары ва ўкраінскіх супермаркетах, якія мелі нашмат багацейшы асартымент, чым беларускія.

– У пятніцу, суботу і нядзелю немагчыма было заехаць у Чарнігаў, бо прыязджалі нашыя браты з Беларусі, – распавядае Максім Багамаз і адразу дадае: – Але яны цяпер не браты, і, думаю, надоўга перасталі імі быць.

Ён вінаваціць беларусаў у тым, што яны недастаткова рашуча супрацьстаяць рэжыму.

– Такога падыходу, «мая хата з краю», быць не можа. А ў Беларусі так і ёсць: усе баяцца. Але мы сваім прыкладам паказваем суседзям, што калі ў краіне штосьці не так, мы проста выходзім і робім, – тлумачыць ён.

Дарадца кіраўніка абласной ваеннай адміністрацыі Андрый Падорван таксама падкрэслівае, што вайна сапсавала дачыненні паміж беларусамі і ўкраінцамі.

– На Чарнігаўскую вобласць адна з калонаў ішла з Беларусі, і ўсе разумеюць, што яны былі там з дазволу самаабвешчанага кіраўніка гэтай дзяржавы [Аляксандра Лукашэнкі. – Belsat.eu]. Цяпер паміж Расеяй і Беларуссю стаіць знак роўнасці, і гэта той вораг, які напаў на Украіну. Гэта дзяржава-агрэсар, – кажа ён.

Вядома, бізнес нясе страты, ён і без таго падарваны з-за адключэнняў электрычнасці. Кампаніі змяняюць свае працоўныя працэсы, каб прыстасавацца да графікаў уключэння святла. Да Чарнігава таксама вельмі складана дабрацца – з Кіевам яго цяпер звязвае пантонны мост, які можа пашкодзіць, напрыклад, лёд. Тады са сталіцы да гораду прыйдзецца дабірацца не дзве гадзіны, а каля чатырох з паловаю. Нягледзячы на гэта, жыхары Чарнігава не падаюць духам.

– Вытрымаем, вернем свае землі, разам з Крымам, – гаворыць, развітваючыся, Тацяна.

На колішняе сяброўства з Расеяй і Беларуссю яна ўжо не разлічвае.

З Чарнігава Пётр Пагажэльскі belsat.eu

The post Чарнігаў. Даўняе сяброўства з Беларуссю і жыццё без электрычнасці appeared first on belsat.eu.

#Беларусь